Η εξωποτάμια λιµνοδεξαµενή της Γέργερης και η μικρή φυσική εποχιακή λίμνη‘‘λίµνη στου ∆ιγενή το µνήµα’’ βρίσκονται 1 χλμ. πριν τον οικισμό της Γέργερης σε ένα λόφο µε εξαιρετική θέα. Η λιμνοδεξαμενή τροφοδοτείται από τις πηγές της Γέργερης και κατασκευάστηκε με σκοπό να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής. Το νερό συγκεντρώνεται εκεί και διοχετεύεται στη συνέχεια σε σωλήνες για να οδηγηθεί προς τα χωράφια της πεδιάδας της Μεσαράς. Η χωρητικότητά της ανέρχεται σε 244.077 κ.μ. και η έκτασή της σε 41 στρέμματα.
Στην περιοχή της Λιμνοδεξαμενής και της φυσικής λίμνης έχουν καταγραφεί περίπου 63 είδη πουλιών. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο άμεσο μέλλον, καθώς η περιοχή βρίσκεται πάνω σε σημαντικό μεταναστευτικό διάδρομο για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας.
Η λιμνοδεξαμενή συγκοινωνεί με τη διπλανή της φυσική λίμνη ώστε σε περιπτώσεις κινδύνου υπερχείλισης να διοχετεύεται το νερό στη φυσική λίμνη.
 |
Βρωμολίμνη - Του Διγενή το μνήμα |
Το τέλμα "Λίμνη στου Διγενή το μνήμα" είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση εποχιακού υγρότοπου, που συγκεντρώνει νερό το χειμώνα και ξεραίνεται το καλοκαίρι. Η φυσική κοιλότητα όπου βρίσκεται, και έχει τη μορφή ανάποδου κώνου, αποτελεί ένα ξεχωριστό γεώτοπο. Αν και το τέλμα είναι απομονωμένο, διατηρεί πληθυσμούς αμφιβίων και ποταμοχελωνών, προσελκύει υδρόβια και παρυδάτια πουλιά (ερωδιοί, χαραδριοί, τρύγγες, γλαρόνια κ.α.) και παράλληλα φιλοξενεί μεταναστευτικά πουλιά.
 |
Λιμνοδεξαμενή |
Η κατασκευή της Λιμνοδεξαμενής της Γέργερης που αρχικά κατασκευάστηκε μόνο για άρδευση, με τις παρεμβάσεις που έγιναν, ανάδειξε την αξία μιας ορεινής περιοχής για την τοπική πανίδα και χλωρίδα. Κατασκευασμένη σε μια θέση ορατή από μεγάλη απόσταση, προσελκύει τα περαστικά πουλιά. Η τοποθέτηση αργιλικού υποστρώματος πάνω από την πλαστική μεμβράνη δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της υδρόβιας υγρόφιλης χλωρίδας και πανίδας, η οποία όμως επηρεάζεται από τη μεγάλη αυξομείωση της στάθμης.
Η κατασκευή της μικρής διπλής λίμνης εξυπηρετεί οικολογικές και άλλες λειτουργίες. Τα ρηχά νερά, η μόνιμη παρουσία νερού, η σταθερή στάθμη και όχθη θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της χλωρίδας, ώστε να δημιουργηθούν ενδιαιτήματα για πολλά είδη ζώων που σιγά σιγά θα εποικίζουν το χώρο. Στα ρηχά νερά η αφθονία τροφής θα προσελκύσει υδροβατικά και παρυδάτια πουλιά που δεν ευνοούνται από τις συνθήκες της λιμνοδεξαμενής. Επιπλέον, θα είναι ευκολότερο να παρατηρηθούν οι μικροί υδρόβιοι οργανισμοί για τους σκοπούς της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ: Η θέση προσελκύει πολλά µεταναστευτικά αρπακτικά πουλιά. Επίσης είναι ιδανική για την παρατήρηση των µεγάλων αρπακτικών του όρους Ίδη (Ψηλορείτη). Μεταξύ των ειδών: Γυπαετός, όρνιο, χρυσαετός, πετρίτης, βραχοκιρκίνεζο, γερακίνα, βαλτόκιρκος, σταχτοτσικνιάς, νυχτοκόρακας, νερόκοτα,ερωδιοί, χαραδριοί, τρύγγες, γλαρόνια. Από τα φωλιάζοντα: ασπροκώλα, φανέτο, τσιφτάς.
ΛΟΙΠΗ ΠΑΝΙΔΑ: Καλή παρουσία της νεροχελώνας (Mauremys rivulata). Επίσης απαντάται ο κρητικός βάτραχος (Rana cretensis), ο δενδροβάτραχος (Hyla arborea), ο φρύνος (Bufo viridis), και το νερόφιδο (Natrix tessellata). Άλλα είδη στη γύρω περιοχή: σπιτικό σαµιαµίθι (Hemidactylus turcicus), τρανόσαυρα (Lacerta trillineata), λιακόνι (Chalcides occelatus), δεντρογαλιά (Coluber gemonensis), όχεντρα (Elaphe situla), όφις (Telescopus fallax), άρκαλος (Meles meles), καλλιγιαννού (Mustela nivalis), ζουρίδα (Martes foina), σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), µυγαλή (Crocidura suaveolens), νανοµυγαλή (Suncus etruscus), λαγός (Lepus europaeus).
ΧΛΩΡΙΔΑ: Η Λιµνοδεξαµενή στην περιοχή της Γέργερης δεν έχει αναπτύξει καµία µορφή υδρόβιας βλάστησης αλλά µόνο µερικά ανθρωπόχωρα κυρίως είδη εµφανίζονται στα πρανή. Στην γειτνιάζουσα περιοχή της «Βρωµολίµνης» που χρησιµοποιείται και σαν υπερχειλιστής, η βλάστηση αποτελείται κυρίως από φρύγανα, (ανάµεσα στα οποία φυτρώνουν πολλές ορχιδέες και πολλά ενδηµικά της Κρήτης) αλλά και δενδρώδη είδη, όπως αγριοαµυγδαλιές, αγριελιές, πεύκα, κυπαρίσσια, ήμερες βελανιδιές, χαρουπιές, λυγαριές.
Χιόνια στη Γέργερη Μάρτιος 2011
Κείμενο: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
